മൗലാനാ ജലാലുദ്ധീൻ റൂമി (റ) : കാവ്യവും ജീവിതവും (ഭാഗം രണ്ട്)

 

മണ്ണിൽ നിന്ന് മസ്‌നവിയിലേക്ക്

വിത്തുറച്ച മണ്ണ്, പ്രകാശത്തിൻ്റെ ബാല്യം

മനുഷ്യഹൃദയങ്ങളിൽ ദൈവിക പ്രണയത്തിൻ്റെ സംഗീതം നിറച്ച മൗലാനാ ജലാലുദ്ദീൻ മുഹമ്മദ് റൂമി അൽബൽഖി (റ) യുടെ ജീവിതം, ബാഹ്യമായ പ്രതാപത്തിൽ നിന്ന് ആന്തരികമായ വിസ്മയത്തിലേക്കുള്ള ഒരു തീർത്ഥാടനമായിരുന്നു. തൻ്റെ ആത്മീയ ദീപശിഖയായ ശംസ് തിബ്രീസിയെ (റ) കണ്ടുമുട്ടുന്നത് വരെയുള്ള റൂമി(റ)യുടെ യാത്ര, പരിവർത്തനത്തിൻ്റെയും പലായനത്തിൻ്റെയും ആത്മീയ ശിക്ഷണത്തിൻ്റെയും ഏടുകളാണ്. അതീവ ഹൃദ്യവും കാവ്യാത്മകവുമായ ആ കാലഘട്ടം, റൂമി എന്ന സ്ഥാപനവൽകൃത പണ്ഡിതനെ മൗലാനായെ റൂം എന്ന പ്രണയിയാക്കി മാറ്റിയ മഹാസംഭവത്തിന് വേണ്ടിയുള്ള പ്രപഞ്ചത്തിൻ്റെ മുന്നൊരുക്കമായിരുന്നു. വർഷങ്ങൾക്കിപ്പുറവും ലോകത്തിൻ്റെ ആത്മാവിൽ ഇലാഹീ പ്രണയത്തിൻ്റെയും വിരഹത്തിൻ്റെയും, ഫാനാഇന്റെയും ബഖാഇന്റെയും ദിവ്യമായ കാവ്യം ആലപിക്കുന്ന അദ്ദേഹം, കേവലം ഒരു കവി മാത്രമായിരുന്നില്ല. മറിച്ച്, പാണ്ഡിത്യത്തിൻ്റെയും നിയമത്തിൻ്റെയും കണിശമായ ലോകത്തിൽ നിന്ന്, അഗാധമായ ആത്മീയതയുടെയും ആനന്ദത്തിൻ്റെയും ഉന്മാദത്തിലേക്ക് പരിണമിച്ച ഒരു അത്യുന്നതനായ ആത്മജ്ഞാനിയായിരുന്നു.

റൂമിയുടെ ജനനം കേവലം ഒരു ഭൗതിക സംഭവമായിരുന്നില്ല, മറിച്ച് പേർഷ്യൻ സംസ്കാരത്തിൻ്റെയും വിജ്ഞാനത്തിൻ്റെയും മണ്ണിൽ ഒരു പുതിയ ദീപശിഖ തെളിഞ്ഞ നിമിഷമായിരുന്നു. 1207 സെപ്റ്റംബർ 30-നാണ് ജലാലുദ്ദീൻ മുഹമ്മദ് ജനിച്ചത്. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ജന്മസ്ഥലം പേർഷ്യൻ സംസ്കാരത്തിൻ്റെ ഹൃദയഭൂമിയായിരുന്ന, കിഴക്കേ അറ്റത്തുള്ള ബൽഖ് (ഇന്നത്തെ അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ) അല്ലെങ്കിൽ വഖ്ഷ് (ഇന്നത്തെ താജിക്കിസ്ഥാൻ) ആകാം (വഖ്ഷ് നദിയുടെ കിഴക്കൻ തീരത്തുള്ള ഒരു ഗ്രാമമായിരുന്നു അത്). ഈ ഭൂപ്രദേശം അന്നത്തെ ഖുറാസാൻ്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. നൂറ്റാണ്ടുകളായി സൂഫിസവും ഉന്നതമായ ആത്മീയ സംസ്കാരവും വികസിച്ച പ്രധാന കേന്ദ്രമായിരുന്നു ബൽഖ്. റൂമി വളർന്നുവന്നത് ആത്മീയമായ ഒരു മരുപ്പച്ചയുടെ തണലിലായിരുന്നു. ബൽഖ് നഗരത്തിലായിരുന്നില്ല റൂമി(റ)യുടെ കുടുംബത്തിൻ്റെ വാസമെങ്കിലും , അന്നത്തെ ഇസ്‌ലാമിക സംസ്കാരത്തിൻ്റെയും നൂറ്റാണ്ടുകളായി വളർന്ന സൂഫി ദർശനത്തിൻ്റെയും ഉന്നതമായ ഒരു കേന്ദ്രമായിരുന്നു ഗ്രേറ്റർ ബൽഖ്. ഈ സാംസ്കാരിക പശ്ചാത്തലം റൂമിയുടെ ലോകബോധത്തിന് ശക്തമായ അടിത്തറ പാകി.

റൂമി(റ)യുടെ കുടുംബ പശ്ചാത്തലം വിജ്ഞാനത്തിൻ്റെയും ഭക്തിയുടെയും പരമ്പരാഗതമായ ഔന്നത്യം പേറുന്നതായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ലോകം കെട്ടിപ്പടുത്തത് കേവലമായ അറിവിൻ്റെ അടിത്തറയിലായിരുന്നില്ല; അത് 'സുൽത്താൻ അൽ-ഉലമ' (പണ്ഡിതന്മാരുടെ സുൽത്താൻ) എന്ന സ്ഥാനപ്പേരിനാൽ കീർത്തികേട്ട ബഹാഉദ്ദീൻ വലദിൻ്റെ പുത്രൻ എന്ന പൈതൃകപരമായ ബാധ്യതയിലായിരുന്നു. ബഹാഉദ്ദീൻ വലദ് ഒരു ദൈവശാസ്ത്രജ്ഞനും ഹനഫി കർമ്മശാസ്ത്ര പണ്ഡിതനും ഒപ്പം തസവ്വുഫ് വിജ്ഞാനീയങ്ങൾ സംസാരിക്കുന്ന ഒരു ആത്മീയ പ്രഭാഷകനുമായിരുന്നു. പിതാവിൻ്റെ പ്രഭാഷണങ്ങളാലും, കർമ്മശാസ്ത്ര നിയമങ്ങളാലും, ആത്മീയമായ ഉൾക്കാഴ്ചകളാലും രൂപപ്പെട്ടതായിരുന്നു റൂമി(റ)യുടെ ആദ്യകാല ലോകം. പിതാവിൻ്റെ മആരിഫ് (Ma’arif) എന്ന പ്രഭാഷണ ഗ്രന്ഥം ഈ ചിന്താധാരയ്ക്ക് തെളിവാണ്. അതുപോലെ ആ കുടുംബം കാലങ്ങളായി ഖുറാസാനിൽ തന്നെ വേരൂന്നിയവരും, വിജ്ഞാനത്തിൻ്റെ കാര്യത്തിൽ വലിയ പ്രതാപമുള്ളവരുമായിരുന്നു. അവർക്ക് സ്വന്തമായി മദ്രസയും അനുയായികളും കൃഷിയിടങ്ങളുമുണ്ടായിരുന്നുവെന്നത് , റൂമി(റ) ജനിച്ചത് ഒരു സ്ഥാപനവൽകൃതമായ പ്രഭുത്വത്തിലാണ് എന്ന് വ്യക്തമാക്കുന്നു.

'സുൽത്താൻ അൽ-ഉലമ'യുടെ പുത്രൻ എന്ന നിലയിൽ, റൂമിക്ക് ഉന്നതമായ പാണ്ഡിത്യ ജീവിതം തിരഞ്ഞെടുക്കുക എന്നത് ഒരു നിയോഗമായിരുന്നു. ഈ മഹത്തായ പദവി അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ അക്കാദമിക വിജയത്തിന് കളമൊരുക്കി. ബാല്യകാലം മുതൽ തന്നെ റൂമിക്ക് പിതാവിൽ നിന്ന് ഇസ്ലാമിക നിയമങ്ങളിലും (ഹനഫി ഫിഖ്ഹ്) ദൈവശാസ്ത്രത്തിലും സൂഫിസത്തിലും അഗാധമായ വിദ്യാഭ്യാസം ലഭിച്ചു. ഈ ശിക്ഷണം, ശംസിനെ കണ്ടുമുട്ടുന്നതിന് മുൻപ് റൂമിയെ ഒരു ഉന്നത പണ്ഡിതനായി വാർത്തെടുത്തു. ഈ കാലഘട്ടത്തിലെ റൂമി, സമ്പത്തും അധികാരവും ഉയർന്ന സാമൂഹിക പദവിയും ഉള്ള ഒരു ഉന്നതകുലജാതനായിരുന്നു. റൂമി ഒരു സാധാരണ പണ്ഡിതൻ മാത്രമായിരുന്നില്ല; മറിച്ച്, 'സമ്പത്തിൻ്റെയും അധികാരത്തിൻ്റെയും' പാരമ്പര്യമുള്ള ഒരു പ്രഭുവായിരുന്നു. ഈ ബാഹ്യ പ്രതാപത്തിൻ്റെയും ഉന്നത പാണ്ഡിത്യത്തിൻ്റെയും ലോകത്താണ് അദ്ദേഹം ബാല്യം കഴിച്ചുകൂട്ടിയത്. പാണ്ഡിത്യത്തിൻ്റെയും അധികാരത്തിൻ്റെയും കൊടുമുടിയിൽ ജനിച്ച ഒരാൾ, ഈ ലോകത്തെ പൂർണ്ണമായി ത്യജിക്കുമ്പോഴാണ്, അല്ലാഹുവിനെ കണ്ടെത്താൻ വേണ്ടി നടത്തിയ ത്യാഗം എത്രത്തോളം വലുതാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കാൻ സാധിക്കുക. ശംസിൻ്റെ വരവോടെ റൂമി ഉപേക്ഷിച്ച ഈ ഭൗതിക പ്രതാപം, ആന്തരിക പരിവർത്തനത്തിൻ്റെ തീവ്രത വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ കാരണമായി

റൂമിയുടെ മാതാവ് മുഅ്മിന ഖാത്തൂൻ 'രണ്ടാമത്തെ മറിയം ബീവി(അ)' എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെട്ടു എന്നത്, കുടുംബത്തിന്റെ അഗാധമായ ആത്മീയ ഔന്നത്യങ്ങളെ വ്യക്തമാക്കുന്നുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ മാതാവിൻ്റെ ഉദാത്തമായ ഭക്തിയും, കർമ്മശാസ്ത്രത്തിൽ ഊന്നിയ പിതാവിൻ്റെ കണിശതയും റൂമിയുടെ ആന്തരിക ജീവിതത്തിൽ ശക്തമായ വൈകാരിക സമ്മിശ്രണം ഉണ്ടാക്കി.

സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ കൊടുങ്കാറ്റ് : മംഗോൾ ഭീഷണിയും പലായനവും

റൂമിയുടെ ബാല്യം പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ വലിയൊരു രാഷ്ട്രീയ കൊടുങ്കാറ്റിന് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. കിഴക്കൻ പേർഷ്യയുടെ ഭാഗമായിരുന്ന ഖുറാസാൻ പ്രദേശം ചെങ്കിസ് ഖാൻ്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള മംഗോൾ സൈന്യത്തിൻ്റെ ഭീഷണിയിലായി. റൂമിക്ക് ഏകദേശം ആറ് വയസ്സുള്ളപ്പോൾ, അതായത് 1213-ഓടെ , കിഴക്കൻ ഇസ്ലാമിക ലോകം മംഗോൾ ആക്രമണത്തിൻ്റെ ഭീകരതയിൽ ആടിയുലഞ്ഞു. ഈ ഭീതിയും, പ്രാദേശിക ഭരണാധികാരിയായ ഖ്വാറസംഷാഹുമായി പിതാവിനുണ്ടായ തർക്കങ്ങളും കാരണം ബഹാഉദ്ദീൻ വലദ് തൻ്റെ കുടുംബത്തോടൊപ്പം ജന്മനാട് ഉപേക്ഷിക്കാൻ നിർബന്ധിതനായി. അദ്ദേഹം തൻ്റെ കുടുംബത്തോടും അനുയായികളോടുമൊപ്പം ബൽഖ് ഉപേക്ഷിച്ച് പടിഞ്ഞാറോട്ട് യാത്രയായി. അവരുടെ ഭവനങ്ങൾ, തോട്ടങ്ങൾ, കൃഷിയിടങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം അവർ ഉപേക്ഷിച്ചു. ഈ പലായനം റൂമിയുടെ ബാല്യത്തിലെ ഒരു നിർണ്ണായക ഘട്ടമായിരുന്നു. കിഴക്കൻ ഇസ്ലാമിക ലോകത്തിൻ്റെ തകർച്ചയിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെട്ടുള്ള ഈ യാത്ര, മക്കയിലേക്കും മദീനയിലേക്കുമുള്ള ഒരു നീണ്ട തീർത്ഥാടനമായി മാറി. റൂമിയും കുടുംബവും നടത്തിയ ഈ യാത്ര ഏകദേശം 2000 മൈലിലധികം (3200 കി.മീ) ദൂരമുള്ളതായിരുന്നു. ഈ യാത്രയിൽ അവർ ദമാസ്കസ്, മലാത്യ, എർസിൻകാൻ, ശിവസ്, കെയ്‌സേരി, നിഗ്ഡെ തുടങ്ങിയ പല പ്രധാന നഗരങ്ങളിലൂടെയും കടന്നുപോയി. കർമ്മനിൽ വെച്ച് അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മാതാവിൻ്റെയും സഹോദരൻ്റെയും വിയോഗം സംഭവിച്ചത്, ഈ ദുരിതയാത്രയെ കൂടുതൽ വേദനയോടെ അടയാളപ്പെടുത്തി

ഈ നിർബന്ധിത പലായനം റൂമിയെ കേവലം ഒരു പണ്ഡിതനാകുന്നതിൽ നിന്ന് രക്ഷിച്ചു. ഭൗതിക സുരക്ഷിതത്വത്തിൻ്റെ അഭാവവും മംഗോളിയൻ്റെ ക്രൂരതയിൽ നിന്നുള്ള ഓട്ടവും, ആന്തരികമായ സ്ഥിരതയ്ക്കായി തിരയാൻ അദ്ദേഹത്തെ പ്രേരിപ്പിച്ചു. യാത്രയും തീർത്ഥാടനവും ലോകത്തിൻ്റെ ക്ഷണികതയെക്കുറിച്ചും, വേർപാടിൻ്റെ വേദനയെക്കുറിച്ചുമുള്ള സൂഫിസത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാന പാഠം അദ്ദേഹത്തിന് ചെറുപ്പത്തിലേ നൽകി.

ഈ നീണ്ട യാത്രയ്ക്കിടയിൽ ബാഗ്ദാദിലും ദമാസ്കസിലുമുള്ള പണ്ഡിതന്മാരുമായി ഇടപെഴകാൻ യുവ റൂമിക്ക് അവസരം ലഭിച്ചു. ഇത് ഇസ്ലാമിക ചരിത്രത്തെയും ഖുർആൻ പഠനത്തെയും കുറിച്ചുള്ള അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ അറിവ് വർദ്ധിപ്പിച്ചു. ഈ അനുഗ്രഹീത പലായനം റൂമിയെ ഒരു പ്രത്യേക ദേശത്തിൻ്റെ പണ്ഡിതൻ എന്നതിലുപരി, വിശാലമായ ഇസ്ലാമിക ലോകത്തിൻ്റെ ഭാഗമായ ഒരു 'വിശ്വപൗരൻ' എന്ന നിലയിലേക്ക് മാറ്റി. മംഗോൾ ഭീഷണി ഇല്ലായിരുന്നുവെങ്കിൽ, റൂമി(റ) ബൽഖിലെ ഒരു പ്രാദേശിക മദ്രസയുടെ തലവനായി ഒതുങ്ങുമായിരുന്നു. ഈ യാത്രയാണ് റൂമിയുടെ ആത്മീയ സന്ദേശത്തിൻ്റെ പ്രധാന ഘടകമായ സഹിഷ്ണുത (Tolerance) വളർത്താൻ സഹായിച്ചതും , അദ്ദേഹം അനറ്റോളിയയിൽ (റൂം) എത്തിയപ്പോൾ 'റൂമി' എന്ന് അറിയപ്പെടാൻ കാരണമായതും. ഈ പലായനത്തിൻ്റെ നിയോഗം അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വ്യക്തിത്വത്തിൻ്റെ കേന്ദ്രബിന്ദുവായി മാറി.

യാത്രാമദ്ധ്യേ നടന്ന ഒരു ഐതിഹ്യപരമായ കൂടിക്കാഴ്ച റൂമിയുടെ ഭാവിയെക്കുറിച്ച് ഒരു സൂചന നൽകി. നിഷാപൂരിൽ വെച്ച് റൂമിയും തൻ്റെ കാലഘട്ടത്തിലെ വലിയ സൂഫീ കവിയായ ഫരീദുദ്ദീൻ അത്താറുമായി (Attar of Nishapur) കണ്ടുമുട്ടി. അത്താർ യുവ റൂമിയെ അനുഗ്രഹിക്കുകയും, തൻ്റെ പ്രധാന കൃതികളിലൊന്നായ ഇലാഹിനാമയുടെ (ദൈവത്തിൻ്റെ പുസ്തകം) അല്ലെങ്കിൽ അസ്റാർ നാമയുടെ (രഹസ്യങ്ങളുടെ പുസ്തകം) ഒരു പകർപ്പ് സമ്മാനിക്കുകയും ചെയ്തു. റൂമിയുടെ സൂഫി ചിന്താഗതിയിൽ അത്താറും സനായിയും വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിട്ടുണ്ട്. പിന്നീട് റൂമി തന്നെ അത്താറിൻ്റെ മഹത്വത്തെ അംഗീകരിച്ചുകൊണ്ട്, "ഞങ്ങൾ പ്രണയത്തിൻ്റെ ആദ്യ തെരുവിൽ എത്തിയിട്ടേ ഉള്ളൂ, എന്നാൽ അത്താർ പ്രണയത്തിൻ്റെ ഏഴ് നഗരങ്ങളിലും സഞ്ചരിച്ചു" എന്ന് കുറിച്ചു. ഈ കൂടിക്കാഴ്ച, റൂമി എന്ന പണ്ഡിതന് ലഭിച്ച ആദ്യത്തെ മിസ്റ്റിക് കവിതയുടെ 'രഹസ്യ കൈമാറ്റം' ആയിരുന്നു. ഇത് ശംസ് തിബ്രീസിയെ കണ്ടുമുട്ടുന്നതിന് മുൻപ് തന്നെ, റൂമിയുടെ ഉള്ളിലെ കവിക്ക് ലഭിച്ച ആത്മീയമായ അംഗീകാരമായിരുന്നു.

കോനിയയിലെ സ്ഥിരതാമസവും റൂമി എന്ന സ്ഥാനപ്പേരും

വർഷങ്ങൾ നീണ്ട യാത്രകൾക്കും സുദീർഘമായ പലായനത്തിനും ശേഷം, യാത്രാസംഘം ഏഴ് വർഷക്കാലം ലാറണ്ട എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന കറമാനിൽ തങ്ങി. ഈ കാലയളവ് റൂമിയുടെ കുടുംബ ജീവിതത്തിലെ പ്രധാന ഘട്ടമായിരുന്നു. ഏകദേശം 18-ാം വയസ്സിൽ, കർമ്മനിലെ വാസത്തിനിടെ 1225-ൽ റൂമി ഗൗഹർ ഖാത്തൂനെ വിവാഹം കഴിച്ചു. ഈ ബന്ധത്തിൽ സുൽത്താൻ വലദ്, അലാഉദ്ദീൻ ചലബി എന്നീ പുത്രന്മാർ ജനിച്ചു. പിന്നീട് അദ്ദേഹത്തിന് അമീർ ആലിം, മാലിക ഖാത്തൂൻ എന്നിങ്ങനെ മറ്റ് രണ്ട് മക്കളുമുണ്ടായി. റൂമി കോനിയയിലെ ഉന്നത വർഗ്ഗത്തിൽ അംഗമായിരുന്നതിനാൽ , തൻ്റെ സൗഹൃദങ്ങളും സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങളും ദൃഢമാക്കുന്നതിൽ അദ്ദേഹം അതീവ ശ്രദ്ധാലുവായിരുന്നു. ഒരു സ്വർണ്ണപ്പണിക്കാരനുമായുള്ള സൗഹൃദം ഔപചാരികമാക്കാൻ, തൻ്റെ മൂത്ത പുത്രനെ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മകളെക്കൊണ്ട് വിവാഹം കഴിപ്പിച്ചത് , സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങൾക്ക് അദ്ദേഹം നൽകിയ പ്രാധാന്യം വ്യക്തമാക്കുന്നു. അക്കാലത്ത്, റൂമി ലോകകാര്യങ്ങളിൽ പൂർണ്ണമായി ഇടപെടുകയും, തൻ്റെ പദവിയുടെ എല്ലാ ആനുകൂല്യങ്ങളും അനുഭവിക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നു. കറമാനിൽ വെച്ചാണ് റൂമിയുടെ മാതാവ് അന്തരിക്കുന്നത്. റൂമി ഈ കാലയളവിൽ ഹലാവിയ സ്കൂളിൽ പഠനം തുടർന്നിരുന്നു.

1228 മെയ് 1-ന്,, സെൽജൂക്ക് സുൽത്താൻ അലാഉദ്ദീൻ കെയ്ക്കുബാദിൻ്റെ ക്ഷണപ്രകാരം , കുടുംബം സുരക്ഷിതവും സമ്പന്നവുമായ കോനിയയിൽ (അനറ്റോലിയ) സ്ഥിരതാമസമാക്കി. ഈ പ്രദേശം റൂം സുൽത്താനേറ്റിൻ്റെ തലസ്ഥാനമായിരുന്നു. അനറ്റോളിയൻ പ്രദേശം അക്കാലത്ത് സെൽജുക്ക് ഭരണത്തിൻ കീഴിൽ സമാധാനവും അഭിവൃദ്ധിയും അനുഭവിച്ചിരുന്നു. കോനിയയിൽ ജീവിതത്തിൻ്റെ ഭൂരിഭാഗവും ചെലവഴിക്കുകയും തൻ്റെ രചനകൾ മുഴുവൻ ഇവിടെ വെച്ച് നടത്തുകയും ചെയ്തതിനാലാണ് ജലാലുദ്ദീൻ മുഹമ്മദിന് 'റൂമി' (റൂം എന്ന പ്രദേശത്ത് നിന്നുള്ളവൻ) എന്ന സ്ഥാനപ്പേര് ലഭിച്ചത്. തൻ്റെ ജീവിതകാലത്തെ അദ്ധ്യാപനത്തിലൂടെയും ദർശനത്തിലൂടെയും 'മൗലാനാ' (നമ്മുടെ ഗുരു) എന്ന ബഹുമതിയും അദ്ദേഹം നേടി. കോനിയയിലെ സ്ഥിരവാസം, അദ്ദേഹത്തിന് നഷ്ടപ്പെട്ട അക്കാദമികവും സാമൂഹികവുമായ വേരുകൾ വീണ്ടും ഉറപ്പിക്കാൻ അവസരം നൽകി

1231-ൽ പിതാവ് ബഹാഉദ്ദിൻ വലദ് അന്തരിച്ചപ്പോൾ, 24 വയസ്സ് മാത്രമുണ്ടായിരുന്ന റൂമി, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മദ്രസയിലെ പ്രധാന അദ്ധ്യാപക പദവി ഏറ്റെടുത്തു. അദ്ദേഹം മതപരവും ശാസ്ത്രീയവുമായ കാര്യങ്ങളിൽ അത്യധികം പ്രഗൽഭനായിരുന്നു. ശംസിനെ കണ്ടുമുട്ടുന്നതിന് മുൻപ്, റൂമി കുന്നിയയിലെ സാമൂഹിക ജീവിതത്തിൽ ശക്തമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന് ആയിരക്കണക്കിന് ശിഷ്യന്മാരുണ്ടായിരുന്ന ഒരു ഗുരുവും, സമൂഹത്തിലെ തർക്കങ്ങൾ പരിഹരിക്കാൻ കഴിയുന്ന വ്യക്തിയുമായിരുന്നു. കോനിയയിലെ സുൽത്താൻ്റെ ക്ഷണപ്രകാരം , രാജകീയ സംരക്ഷണയിൽ മദ്രസയുടെ തലവനായ റൂമി, സ്ഥാപനവൽകൃതമായ അധികാരത്തിൻ്റെയും പാണ്ഡിത്യത്തിൻ്റെയും പരമോന്നതിയിൽ ഇരിക്കുകയായിരുന്നു. ഹനഫി കർമ്മശാസ്ത്രവും പണ്ഡിതോചിതമായ ചിട്ടവട്ടങ്ങളും പിന്തുടർന്ന അദ്ദേഹം, ഒരു ഉന്നതനായ നേതാവായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു. റൂമി ഒരു മികച്ച പണ്ഡിതൻ മാത്രമല്ല, ഒരു കലാകാരൻ കൂടിയായിരുന്നു. റൊബാബ് പോലുള്ള സംഗീതോപകരണങ്ങൾ അദ്ദേഹം വായിച്ചിരുന്നതായും, നെയ് (reed flute) അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഇഷ്ടോപകരണമായിരുന്നുവെന്നും പറയപ്പെടുന്നു. ഈ സംഗീതപരമായ ചായ്‌വ്, അദ്ദേഹത്തിനുള്ളിൽ ഒളിഞ്ഞുകിടന്ന വൈകാരികമായ ഒന്നിൻ്റെ സൂചനയായിരുന്നു

ആത്മീയതയുടെ തീവ്ര തപസ്സ്: സയ്യിദ് ബുർഹാനുദ്ദീൻ മുഹഖിഖ് തിർമിദി(റ)യുടെ ശിക്ഷണം

സ്ഥാപനവൽകൃത പണ്ഡിതനായിരുന്ന റൂമിയെ, സർവ്വവും ത്യജിച്ച സൂഫിയാക്കി മാറ്റാനുള്ള ആന്തരികമായ മുന്നൊരുക്കം നടന്നത് സയ്യിദ് ബുർഹാനുദ്ദീൻ മുഹഖിഖ് തിർമിദി(റ)യുടെ ശിക്ഷണത്തിലാണ്. അദ്ദേഹം റൂമിയുടെ പിതാവിൻ്റെ ശിഷ്യനായിരുന്നു. 1231-ൽ ബഹാ ഉദ്ദിൻ വലദിൻ്റെ മരണശേഷം, റൂമിയുടെ വിദ്യാഭ്യാസം തുടരാൻ ബുർഹാനുദ്ദീന് ഒരു സ്വപ്നത്തിലൂടെ നിർദ്ദേശം ലഭിച്ചതിനെ തുടർന്ന്, അദ്ദേഹം 1232-ൽ കുന്നിയയിൽ എത്തി. റൂമി ഈ ക്ഷണം സന്തോഷത്തോടെ സ്വീകരിക്കുകയും, ബുർഹാനുദ്ദീൻ്റെ സേവനത്തിൽ സ്വയം അർപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. അടുത്ത ഒമ്പത് വർഷം (ഏകദേശം 1231–1240 CE) റൂമി തൻ്റെ ഔദ്യോഗിക പദവി നിലനിർത്തിക്കൊണ്ട് അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കീഴിൽ കഠിനമായ സൂഫി പരിശീലനം ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു. ദിവ്യപ്രണയം, വിനയം, ഇലാഹീബോധം, സഹിഷ്ണുത, ആഡംബരമില്ലാത്ത ജീവിതം എന്നിവയിൽ ഊന്നിയ ഈ ശിക്ഷണം, സൂഫിസത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാന പാതയായിരുന്നു. തീവ്രമായ ശിക്ഷണത്തിൽ ഹൃദയ ശുദ്ധീകരണത്തിനും , ആത്മസമർപ്പണത്തിനുമായിരുന്നു പ്രാധാന്യം നൽകിയത്.

റൂമി തൻ്റെ ഉയർന്ന പദവിക്ക് വിരുദ്ധമായി, ഈ കാലയളവിൽ കൂടുതൽ സമയം പ്രാർത്ഥനകൾക്കായി നീക്കിവെച്ചു. സൂഫി കേന്ദ്രത്തിൽ വരുന്നവരെ സേവിക്കുന്നതിനും, അവർക്കായി വിറക് ശേഖരിക്കുന്നതിനും, ശുചീകരണ ജോലികളിൽ ഏർപ്പെടുന്നതിനും അദ്ദേഹം സമയം കണ്ടെത്തി. തത്വങ്ങളുടെ സൈദ്ധാന്തിക മാർഗ്ഗങ്ങൾക്കപ്പുറം, ഈ പ്രവൃത്തികൾ ഒരു ദർവേഷ് ജീവിതത്തിൻ്റെ പ്രായോഗിക വശങ്ങൾ ജീവിതത്തോട് ചേർത്തു വെക്കാൻ റൂമിയെ പ്രാപ്തനാക്കി. ഈ തപസ്സ് അദ്ദേഹത്തെ 'ഇൻ്റലക്റ്റ്' (ബുദ്ധി) എന്ന അവസ്ഥയിൽ നിന്ന് 'പ്രണയം' (ഇഷ്ഖ്) എന്ന അവസ്ഥയിലേക്ക് മാറാൻ പാകപ്പെടുത്തി. ബുർഹാനുദ്ദീൻ റൂമിയെ വിജ്ഞാനത്തിൻ്റെ കൊടുമുടിയിൽ ഇരുന്ന 'പണ്ഡിതൻ' എന്നതിൽ നിന്ന്, 'ദൈവിക പ്രണയത്തിനായുള്ള സാധകൻ' എന്ന നിലയിലേക്ക് മാറ്റി. ബുർഹാനുദ്ദീൻ്റെ ശിക്ഷണം, കട്ടികൂടിയ ലോഹത്തെ പതുക്കെ ചൂടാക്കി പാകപ്പെടുത്തുന്ന പ്രക്രിയ പോലെയായിരുന്നു; ഈ പരിശീലനം, ഷംസിനെ കണ്ടുമുട്ടുന്നതിന് മുൻപുള്ള 'ആത്മീയ ദാഹത്തിൻ്റെ' ഭൗതികമായ തെളിവാണ്.

ബുർഹാനുദ്ദീൻ്റെ നിർദ്ദേശപ്രകാരം റൂമി അലപ്പോയിലേക്കും ദമാസ്കസിലേക്കും (സിറിയ) പോയി. അവിടെ അദ്ദേഹം മതനിയമങ്ങളിലും ഇസ്ലാമിക ശാസ്ത്രങ്ങളിലും കൂടുതൽ ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസം നേടി, ഇസ്ലാമിക ലോകത്തെ ഏറ്റവും പ്രമുഖരായ പണ്ഡിതരുടെ തലത്തിലേക്ക് ഉയർത്തപ്പെട്ടു. റൂമി തൻ്റെ ആത്മീയ പാതയിൽ പൂർണ്ണമായി സജ്ജനായി എന്ന് മനസ്സിലാക്കിയ ബുർഹാനുദ്ദീൻ, ശംസ് തിബ്രീസിയുടെ ആഗമനം മുൻകൂട്ടി അറിഞ്ഞുകൊണ്ട് 1241-ഓടെ കുന്നിയ വിട്ടുപോയി. ശംസിൻ്റെ സ്വാധീനം ഉൾക്കൊള്ളാൻ കഴിയുന്ന ഒരു പണ്ഡിത ശിഷ്യനെ അദ്ദേഹം പ്രപഞ്ചത്തിന് വേണ്ടി ഒരുക്കിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു.

അധ്യാപന ശൈലിയും മജാലിസെ സബ്അയും ഫീഹി മാ ഫീഹിയും

റൂമി ഒരു പണ്ഡിതനായിരുന്ന കാലത്ത് നടത്തിയ ഏഴ് പ്രഭാഷണങ്ങൾ മജാലിസ്-ഇ സബ്അ (Seven Sessions) എന്ന പേരിൽ സമാഹരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഈ പ്രസംഗങ്ങൾ ഖുർആൻ്റെയും ഹദീസിൻ്റെയും ആഴത്തിലുള്ള അർത്ഥത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വ്യാഖ്യാനങ്ങളായിരുന്നു. അദ്ദേഹം തൻ്റെ പ്രസംഗങ്ങളിൽ സനായിയുടെയും അത്താറിൻ്റെയും കവിതകൾ ഉദ്ധരിക്കുന്നത് , സൂഫി കവിതകളെ ധാർമ്മികോപദേശത്തിനുള്ള ഒരു പ്രധാന ഉപാധിയായി അദ്ദേഹം കണ്ടിരുന്നു എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

റൂമിയുടെ തത്വചിന്തയിൽ ആന്തരികമായ ഉദ്ദേശ്യത്തിനാണ് പ്രാധാന്യം. ബാഹ്യമായ ആചാരങ്ങളെക്കാൾ (ഉദാഹരണത്തിന്, ഇടയൻ്റെ പ്രാർത്ഥന) ഒരാളുടെ ആന്തരിക ഭാവമാണ് ദൈവത്തിന് പ്രധാനം എന്ന് അദ്ദേഹം പഠിപ്പിച്ചു. ഈ വീക്ഷണം, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ചിന്തയിലെ സൂഫീ ചായ്‌വുകൾക്ക് തെളിവാണ്. കൂടാതെ, ബാഹ്യമായ അറിവുകളെക്കാൾ ഉപരിയായി, 'ദൈവികമായ സന്ദേശം' അല്ലെങ്കിൽ 'ഗന്ധം' (bu/scent) തേടാൻ അദ്ദേഹം ശിഷ്യന്മാരെ പ്രേരിപ്പിച്ചു. അറിവിൻ്റെ കൂടാരത്തിൽ ഒളിച്ചുവെച്ച പ്രണയത്തിൻ്റെ ഗന്ധം അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ പ്രഭാഷണങ്ങളിൽ നേരത്തെ തന്നെ നിറഞ്ഞു നിന്നിരുന്നു.

റൂമിയുടെ ആദ്യകാല രചനാപരമായ സംഭാവനകളിൽ ഒന്നാണ് ഫീഹി മാ ഫീഹി (ഇതിൽ എന്താണോ ഉള്ളത്, അതുതന്നെ). റൂമിയുടെ ശിഷ്യന്മാർ സമാഹരിച്ച 71 പ്രഭാഷണങ്ങളുടെ കൂട്ടമാണിത്. ഈ ഗ്രന്ഥത്തിൻ്റെ ശൈലി ലളിതവും സംസാരഭാഷയോട് അടുത്തതും, സങ്കീർണ്ണമായ വാക്ചാതുരി ഇല്ലാത്തതുമായിരുന്നു. ഇത് മധ്യവർഗ്ഗക്കാർക്കായി ഉദ്ദേശിച്ച ലളിതമായ ഗദ്യമായിരുന്നു. ഈ ശൈലിയാണ് റൂമിയുടെ പിൽക്കാല കവിതകളായ മസ്നവി അല്ലെങ്കിൽ ദീവാൻ-ഇ കബീർ എന്നിവയിൽ നിന്ന് അദ്ദേഹത്തെ വേർതിരിക്കുന്നത്. പണ്ഡിതൻ്റെ ആദ്യകാല ജോലി തത്വങ്ങൾ സ്ഥാപിക്കലായിരുന്നു. റൂമി ഈ തത്വങ്ങൾ ലളിതമായി സ്ഥാപിച്ചു. ഈ സൈദ്ധാന്തിക അറിവ്, ഷംസുമായുള്ള കൂടിക്കാഴ്ചയ്ക്ക് ശേഷം, തീവ്രമായ വൈകാരികാനുഭവത്തിൻ്റെ കാവ്യാത്മകമായ പ്രവാഹമായി പരിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെടാൻ തയ്യാറെടുക്കുകയായിരുന്നു.

സയ്യിദ് ബുർഹാനുദ്ദീൻ മുഹഖിഖ് തിർമിദി(റ)യുടെ ശിക്ഷണവും, അലപ്പോയിലെയും ദമാസ്കസിലെയും പഠനവും കഴിഞ്ഞ് റൂമി കോനിയയിൽ തിരിച്ചെത്തി, പ്രമുഖ പണ്ഡിതനായി ജീവിതം നയിക്കുകയായിരുന്നു. ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ആത്മീയത പാണ്ഡിത്യത്തിൻ്റെയും സ്ഥാപനവൽകൃത രൂപങ്ങളുടെയും അതിർവരമ്പുകൾക്കുള്ളിലായിരുന്നു. ഈ ഘട്ടങ്ങളെല്ലാം റൂമി എന്ന മനുഷ്യനെ, ലോകത്തെ മാറ്റിമറിച്ച അല്ലാഹുവിനെ അനുഭവിച്ചറിഞ്ഞ ആത്മജ്ഞാനിയാക്കി മാറ്റാനുള്ള പ്രപഞ്ചത്തിൻ്റെ ഒരുക്കങ്ങളായിരുന്നു. റൂമി ഒരു പണ്ഡിതനായി തുടങ്ങിയെങ്കിലും, പലായനം അദ്ദേഹത്തിന് വിശ്വപൗരൻ്റെ പദവി നൽകി. ബുർഹാനുദ്ദീൻ അദ്ദേഹത്തെ സാധകനാക്കി. ഒടുവിൽ ശംസ് തിബ്രീസി എന്ന സൂര്യൻ്റെ ആഗമനത്തോടെ, അദ്ദേഹം നിറഞ്ഞ വെളിച്ചമായി മാറി. പണ്ഡിതൻ്റെ വരണ്ട നിയമങ്ങളെ പ്രണയത്തിൻ്റെ കാവ്യമായി മാറ്റിയെഴുതാൻ റൂമി സജ്ജനായിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. 1244 ൽ തിരക്കേറിയ കോനിയയിലെ ബസാറിൽ വെച്ചാണ് ആ വിധി നിർണ്ണയിച്ച കൂടിക്കാഴ്ച നടന്നത്. അതോടെ ഹൃദയത്തിൻ്റെ ഭാഷയിൽ, പ്രണയത്തിൻ്റെ പുതിയ യുഗത്തിന് തുടക്കമിട്ടു. ഈ കൂടിക്കാഴ്ചയോടെ റൂമി(റ)യുടെ ആദ്യ പർവ്വം അവസാനിക്കുകയും, ഇലാഹീ പ്രണയത്തിൻ്റെ അനശ്വരമായ പുതിയ പർവ്വം ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു.