ഇമാം ഹസൻ ബിൻ അലി ബിൻ അബി ത്വാലിബ്(റ)

മഹാനായ ത്യാഗി

ഇമാം ഹസൻ(റ) അറിവിലും വിജ്ഞാനത്തിലും അതുല്യനായിരുന്നു. പലപ്പോഴും ആളുകൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അടുത്ത് വന്ന് ദാരിദ്ര്യവും കഷ്ടപ്പാടുകളും പറയുമായിരുന്നു. ഒരിക്കൽ ഒരാൾ അദ്ദേഹത്തിന്റെ അടുത്ത് വന്ന് തന്റെ സാമ്പത്തിക പ്രയാസങ്ങൾ വിവരിച്ചു. ഇമാം ഹസൻ(റ) തന്റെ കൈവശമുള്ളതെല്ലാം അയാൾക്ക് നൽകി. പിന്നീട് ആഗതൻ നന്ദി പറയുന്നതിനിടെ, "അല്ലാഹു നിങ്ങൾക്ക് ഈ ലോകത്തും പരലോകത്തും പ്രതിഫലം നൽകട്ടെ" എന്ന് പറഞ്ഞു. അപ്പോൾ ഇമാം ഹസൻ(റ) പ്രതിവചിച്ചത് ഇങ്ങനെയായിരുന്നു: "ഈ ദാനം നൽകിയതിന് എനിക്ക് നന്ദി പറയേണ്ടതില്ല. കാരണം, അല്ലാഹുവിൻ്റെ പ്രീതി മാത്രം കാംക്ഷിച്ച് ഞാൻ ചെയ്തതാണ് ഇത്."

വിട്ടുവീഴ്ചയുടെ മാതൃക

ഇമാം ഹസൻ(റ) വിട്ടുവീഴ്ചയുടെയും സമാധാനത്തിൻ്റെയും പ്രതീകമായിരുന്നു. പ്രവാചകൻ്റെ പേരമകൻ എന്ന നിലയിൽ, അദ്ദേഹത്തിന് വലിയ സ്ഥാനമുണ്ടായിരുന്നു. എന്നാൽ, മുആവിയ(റ) മായി അധികാരം പങ്കുവെക്കേണ്ടി വന്നപ്പോൾ, സമൂഹത്തിൽ രക്തച്ചൊരിച്ചിൽ ഒഴിവാക്കാൻ വേണ്ടി അദ്ദേഹം ഖിലാഫത്ത് ഒഴിഞ്ഞു കൊടുത്തു. ഈ ത്യാഗം കാരണം മുസ്ലിം ഉമ്മത്തിൽ വലിയൊരു ആഭ്യന്തരയുദ്ധം ഒഴിവായി. ഇത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ വലിയ മനസ്സിനെയും ദീർഘവീക്ഷണത്തെയും എടുത്തു കാണിക്കുന്നു. പ്രവാചകൻ(സ) അദ്ദേഹത്തെക്കുറിച്ച്, "എന്റെ ഈ മകൻ ഒരു നേതാവാണ്, അവൻ്റെ കൈകളാൽ അല്ലാഹു മുസ്ലിം സമൂഹത്തിലെ രണ്ട് വലിയ വിഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ സന്ധി സ്ഥാപിക്കും" എന്ന് പറഞ്ഞിരുന്നു. ഈ സംഭവം ആ പ്രവചനം സത്യമാണെന്ന് തെളിയിച്ചു.

അതിഥി സൽക്കാരം

ഇമാം ഹസൻ(റ) അതിഥി സൽക്കാരത്തിൽ അതീവ ശ്രദ്ധാലുവായിരുന്നു. ഒരിക്കൽ അദ്ദേഹം നടന്നുപോകുമ്പോൾ ഒരു കൂട്ടം ആളുകൾ നിലത്തിരുന്ന് ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നത് കണ്ടു. അദ്ദേഹം അവരുടെ അടുത്ത് ചെന്ന് അവരോടൊപ്പം ചേർന്നു. അവർ അദ്ദേഹത്തെ സ്വാഗതം ചെയ്യുകയും ഒപ്പം ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ ക്ഷണിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇമാം ഹസൻ(റ) അവരോടൊപ്പം പങ്കുചേർന്ന് ഭക്ഷണം കഴിച്ചു. പിന്നീട് അവരെ തന്റെ വീട്ടിലേക്ക് ക്ഷണിക്കുകയും ഭക്ഷണം നൽകുകയും ചെയ്തു. "നല്ലവൻ്റെ ഭക്ഷണം മറ്റുള്ളവരുമായി പങ്കുവെക്കുമ്പോഴാണ് പൂർണ്ണമാകുന്നത്" എന്ന് അദ്ദേഹം പറയുകയുണ്ടായി.

ഇമാം ഹസൻ(റ) വിജ്ഞാനം, ത്യാഗം, വിട്ടുവീഴ്ച, ഔദാര്യം എന്നിവയുടെ ഉത്തമ മാതൃകയായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതം ഇന്നും നമുക്ക് വലിയ പാഠങ്ങൾ നൽകുന്നു.

ദരിദ്രനോടുള്ള കാരുണ്യം

ഒരിക്കൽ ഇമാം ഹസൻ(റ) നടന്നുപോകുമ്പോൾ ഒരു ദരിദ്രൻ, തനിക്ക് വിശക്കുന്നു എന്ന് പറഞ്ഞ് സഹായം അഭ്യർത്ഥിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ പക്കൽ അപ്പോൾ പണമൊന്നും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. എന്നാൽ, അദ്ദേഹത്തിന് സ്വന്തമായി ഒരു തോട്ടം ഉണ്ടായിരുന്നു. അദ്ദേഹം ആ ദരിദ്രനെയും കൂട്ടി തോട്ടത്തിൽ പോയി. തോട്ടത്തിലെ പഴങ്ങൾ പറിക്കാൻ ദരിദ്രനെ അനുവദിച്ചു. അതിലൂടെ കിട്ടിയ വരുമാനം ഉപയോഗിച്ച് വിശപ്പടക്കാനും മറ്റു ആവശ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റാനും ദരിദ്രനോട് പറഞ്ഞു. ഇമാം ഹസൻ(റ) ൻ്റെ ഈ പ്രവൃത്തി അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വലിയ കാരുണ്യത്തെയും ദാനധർമ്മത്തിലുള്ള താൽപ്പര്യത്തെയും എടുത്തു കാണിക്കുന്നു.

അടിമകളെ മോചിപ്പിക്കൽ

ഇമാം ഹസൻ(റ) ന് അടിമകളോട് വലിയ ദയയുണ്ടായിരുന്നു. പലപ്പോഴും അദ്ദേഹം തൻ്റെ അടിമകളെ മോചിപ്പിച്ചിരുന്നു. ഒരിക്കൽ തൻ്റെ ഒരു അടിമ തെറ്റ് ചെയ്തു. ശിക്ഷിക്കുന്നതിന് പകരം, അദ്ദേഹം ആ അടിമയോട് ക്ഷമിക്കുകയും പിന്നീട് അദ്ദേഹത്തെ മോചിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. അടിമയെ മോചിപ്പിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത്, "അല്ലാഹുവിൻ്റെ പ്രീതിക്ക് വേണ്ടി ഞാൻ നിന്നെ മോചിപ്പിക്കുന്നു" എന്നാണ്. ഈ പ്രവൃത്തിയിലൂടെ അദ്ദേഹം അടിമകളോടുള്ള മനുഷ്യത്വപരമായ സമീപനം എന്തായിരിക്കണം എന്ന് ലോകത്തിന് കാണിച്ചുകൊടുത്തു.

അഹങ്കാരമില്ലാത്ത ലാളിത്യം

ഇമാം ഹസൻ(റ) വലിയ സ്ഥാനീയനായിരുന്നിട്ടും വളരെ ലാളിത്യത്തോടെയാണ് ജീവിച്ചത്. അഹങ്കാരത്തിൻ്റെ ഒരു ലക്ഷണവും അദ്ദേഹത്തിൽ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. ഒരിക്കൽ അദ്ദേഹം ഒരു കൂട്ടം ആളുകളോടൊപ്പം ഭക്ഷണം കഴിക്കുകയായിരുന്നു. അതിൽ ധനികരും ദരിദ്രരുമുണ്ടായിരുന്നു. എല്ലാവരോടും ഒരുപോലെ സ്നേഹത്തോടെയും ബഹുമാനത്തോടെയുമാണ് അദ്ദേഹം പെരുമാറിയത്. ആരോടും വിവേചനം കാണിക്കാതെ എല്ലാവരെയും തുല്യരായി കണ്ടിരുന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഈ ശീലം അനേകം പേർക്ക് പ്രചോദനമായി.

വിജ്ഞാനം പങ്കുവെക്കൽ

ഇമാം ഹസൻ(റ) വിജ്ഞാനത്തിൻ്റെ ഒരു മഹാസാഗരമായിരുന്നു. അദ്ദേഹം തൻ്റെ വിജ്ഞാനം ആളുകളുമായി പങ്കുവെക്കാൻ ഒരിക്കലും മടികാണിച്ചിരുന്നില്ല. മസ്ജിദിൽ വെച്ചും വീട്ടിൽ വെച്ചുമെല്ലാം അദ്ദേഹം ജനങ്ങൾക്ക് മതപരമായ വിഷയങ്ങളിലും ജീവിതമാർഗങ്ങളിലും ഉപദേശം നൽകിയിരുന്നു. ചോദ്യങ്ങളുമായി വരുന്നവരെ അദ്ദേഹം ഒരിക്കലും നിരാശപ്പെടുത്തിയില്ല. എല്ലാവർക്കും വ്യക്തമായ മറുപടികൾ നൽകി. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഈ വിജ്ഞാനം പങ്കുവെക്കാനുള്ള താൽപ്പര്യം അനേകം ആളുകൾക്ക് ശരിയായ പാതയിലേക്ക് വരാൻ സഹായകമായി.

ഈ കഥകൾ ഇമാം ഹസൻ(റ) ൻ്റെ ഉന്നതമായ സ്വഭാവ സവിശേഷതകളെയും ജീവിത രീതികളെയും കൂടുതൽ വ്യക്തമാക്കുന്നു. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ജീവിതം അനുകരണീയമായ ഒരു മാതൃകയാണ്.

ശത്രുവിനോടുള്ള ദയ

ഇമാം ഹസൻ(റ) ന് ഒരു ശത്രു ഉണ്ടായിരുന്നു. അയാൾ എപ്പോഴും അദ്ദേഹത്തെ ശകാരിക്കുകയും അധിക്ഷേപിക്കുകയും ചെയ്യുമായിരുന്നു. ഒരു ദിവസം, ഈ ശത്രു വഴിയിൽ വെച്ച് ഇമാം ഹസൻ(റ) നെ കണ്ടപ്പോൾ പതിവ് പോലെ മോശം വാക്കുകൾ ഉപയോഗിച്ച് സംസാരിക്കാൻ തുടങ്ങി. ഇമാം ഹസൻ(റ) ഇതൊന്നും കാര്യമാക്കാതെ അയാളുടെ അടുത്തേക്ക് ചെന്ന് പുഞ്ചിരിച്ചുകൊണ്ട് പറഞ്ഞു: "സഹോദരാ, നിങ്ങൾക്ക് എന്തെങ്കിലും ആവശ്യമുണ്ടെങ്കിൽ എന്നോട് പറയാം. എൻ്റെ കഴിവിനനുസരിച്ച് ഞാൻ നിങ്ങളെ സഹായിക്കാം." ഈ വാക്കുകൾ കേട്ട് ശത്രുവിന് അത്ഭുതമായി. താൻ ഇത്രയും നാൾ അധിക്ഷേപിച്ചിരുന്ന ഒരാൾ തന്നോട് ദയയോടെ പെരുമാറുന്നത് കണ്ടപ്പോൾ അയാൾക്ക് വലിയ വിഷമമായി. ആ നിമിഷം മുതൽ അയാൾ ഇമാം ഹസൻ(റ) ൻ്റെ അനുയായിയായി മാറി. ഈ സംഭവം ഇമാം ഹസൻ(റ) ൻ്റെ ഉദാരമനസ്കതയും ശത്രുവിനോട് പോലും ക്ഷമിക്കാനുള്ള കഴിവും എടുത്തു കാണിക്കുന്നു.

ലളിതമായ ജീവിതം

പ്രവാചകൻ്റെ പേരമകനും വലിയ സ്ഥാനീയനുമായിരുന്നിട്ടും ഇമാം ഹസൻ(റ) എന്നും ലളിതമായ ജീവിതമാണ് നയിച്ചത്. അദ്ദേഹത്തിന് ആഡംബരങ്ങളോട് താൽപ്പര്യമുണ്ടായിരുന്നില്ല. ലളിതമായ വസ്ത്രങ്ങൾ ധരിക്കുകയും ലളിതമായ ഭക്ഷണം കഴിക്കുകയും ചെയ്തു. തൻ്റെ സമ്പത്ത് മുഴുവൻ അദ്ദേഹം ദാനധർമ്മങ്ങൾക്കായി ഉപയോഗിച്ചു. ഒരിക്കൽ ഒരാൾ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ലാളിത്യത്തെക്കുറിച്ച് ചോദിച്ചപ്പോൾ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത്, "ഈ ലോകം ഒരു താൽക്കാലിക വാസസ്ഥലം മാത്രമാണ്. പരലോകമാണ് നമ്മുടെ യഥാർത്ഥ വീട്" എന്നാണ്. ഇത് അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ദുനിയാവിനോടുള്ള മനോഭാവത്തെയും ആഖിറത്തിനോടുള്ള പ്രതിബദ്ധതയെയും വ്യക്തമാക്കുന്നു.

സഹാനുഭൂതിയും ക്ഷമയും

ഇമാം ഹസൻ(റ) സഹാനുഭൂതിയുടെയും ക്ഷമയുടെയും പ്രതീകമായിരുന്നു. ജനങ്ങളുടെ പ്രശ്നങ്ങൾ ശ്രദ്ധയോടെ കേൾക്കുകയും അവർക്ക് ആശ്വാസം നൽകുകയും ചെയ്തു. ഒരിക്കൽ ഒരു വൃദ്ധയായ സ്ത്രീ തൻ്റെ പ്രശ്നങ്ങളുമായി അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ അടുത്ത് വന്നു. ഇമാം ഹസൻ(റ) ക്ഷമയോടെ അവരെ കേൾക്കുകയും അവർക്ക് എല്ലാ സഹായങ്ങളും വാഗ്ദാനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. അവരുടെ പ്രശ്നങ്ങൾ പരിഹരിക്കാൻ അദ്ദേഹം ആവുന്നതെല്ലാം ചെയ്തു. ഈ സംഭവം അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ദയയും ജനങ്ങളോടുള്ള സ്നേഹവും വ്യക്തമാക്കുന്നു.

ഈ കഥകൾ ഇമാം ഹസൻ(റ) ൻ്റെ ജീവിതത്തിലെ മഹത്തായ പാഠങ്ങളാണ്. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഉന്നതമായ സ്വഭാവവും മാതൃകാപരമായ ജീവിതവും ഇന്നും ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ആളുകൾക്ക് പ്രചോദനമാണ്.